Wykreśliłem znów mapę, a z nią pojęcie. Jak wspomniałem wcześniej — jestem wobec Suderlandu, państwa jakże w historię bogatego, młokosem, zatem w wielu aspektach pozostaję zwyczajnie ciemny. Proszę więc, by me tu dziwne stworzenia potraktować z właściwym dystansem, jeśli chybionymi miałyby się okazać. Gdyby językiem ojczystym uznać zwyczajnie mowę polską, prosiłbym także by wszelkie zapiski mówiące o języku suderlandzkim czy ogólnosuderlandzkim uznać za odnoszące się do języka polskiego i ogólnopolskiego. Nazwy miast zarówno w SRND, jak i reszcie Suderlandu, są pisane w przeróżny sposób, stąd przedstawiane przeze mnie gwary mogą zdawać się jako wyglądające oraz brzmiące niczym osobne języki. Jednakże koncept ten można zawsze zmienić lub porzucić.

Skróty:
- ter. — gwara terolska;
- tgr. — gwara terolska górska;
- ell. — gwara elladorańska;
- msz. — nowe gwary mieszane (możliwe różne, nieopisane nazwy miast, miasteczek i wsi);
Primo — Rozpiska miast i wsi (nazwa ogólnosuderlandzka, nazwa gwarowa, rodzaj urbanistyczny, gwara żywa na wymienianym terenie, opis):
Additamentum:
- Hirschdorf — (gw. terolska) Hyśroń [Hyszroń];
- Nordhafen — (nowe gwary mieszane) (?) Nordhaf [Nordhaf];
- Seeburg — (nowe gwary mieszane) (?) Zeeburg [Zeburg];
- Möwelande — (nowe gwary mieszane) (?) Mewel [Mewel];
Nazwa | Nazwa gwarowa | Rodzaj | Gwara | Opis |
---|---|---|---|---|
Nürnberg | daw. Nüğra [Nujghra] | Miasteczko | Brak | Funkcjonowała gwara terolska, wymarła tu od ok. 50 lat. |
Müskell | Müśkel [Mujszkel] | Miasteczko | Terolska | Główny port lokalny. |
Dänielke | Danielka [Dańelka] | Wieś | Terolska | Lokalne centrum tutejszej kultury, gwary. Nazwa wywodzi się od rzeki zwanej tak samo. |
Dezbisz/Dezbisch | ter. Dezbyś [Dezbyisz] tgr. Dezbyṡ [Dezbüś] | Miasteczko | Terolska, Terolska Górska | Brak. |
Kelbyn/Kellbyn | Kełbyń [Kełbüń] | Wieś | Terolska Górska | Brak. |
Madur/Madür | Madůdyr [Madłudür] | Miasteczko | Terolska Górska | Największy obiekt urbanistyczny w obrębie owej gwary. |
Gerwont | Gerwo̊t [Gerwołt] | Wieś | Terolska Górska | Brak. |
Kolostar | (?) Kolstar [Kolstar] | Miasteczko | Nowe Gwary Mieszane | Zaczęło przeistaczać się ze wsi w obszerniejszy twór wraz z przybyciem migracji z reszty Suderlandu. Piąte największe skupisko migrującej ludności suderlandzkiej. |
Filaszpol/Filaschpol | (?) Fyszpol [Fyszpol] | Miasteczko | Nowe Gwary Mieszane | Trzecie największe skupisko migrującej ludności suderlandzkiej. |
Köllia | (?) Kylia [Kylia] | Miasteczko | Nowe Gwary Mieszane | Czwarte największe skupisko migrującej ludności suderlandzkiej. |
Tarna | (?) Tarna [Tarna], Tania [Tania], Tana [Tana] | Miasteczko | Nowe Gwary Mieszane | Szóste największe skupisko migrującej ludności suderlandzkiej. |
Korosz/Korosch | Koroś [Korosz] | Wieś | Terolska | Brak. |
Mostur | Mośtur [Mosztur] | Wieś | Terolska | Brak. |
Bystroń | Byśtroń [Bysztroń] | Miasteczko | Terolska | Proces transformacji ze wsi w miasteczko rozpoczął się wraz z rozwojem turystyki wokół jeziora Uleś [Ulesz]. |
Dewa | Déwa [Diewa] | Wieś | Terolska | Główny port lokalny. |
Secundo — Rozpiska gwar (liczba przypisana do gwary na mapie, nazwa oficjalna, pochodzenie):
Liczba | Nazwa | Pochodzenie |
---|---|---|
I. | Gwara Terolska Górska | Rdzenna dla wyspy, przekształciła się z gwary terolskiej; może być poddana również inszym, obcym wpływom lingwistycznym, kulturowym. |
II. | Gwara Terolska | Rdzenna dla wyspy. |
III. | Gwara Elladorańska | Rdzenna dla (wyspy) Elladory, rozprzestrzeniła się również na obszar pozostałych wysp (poza główną, największą wyspą suderlandzką). |
IV. | Nowe Gwary Mieszane | Mieszanina gwar oraz języka ogólnosuderlandzkiego wynikająca z migracji części ludności inszych obszarów Suderlandu do SRND. |